صفحه دیسک، که به آن صفحه کلاچ نیز گفته میشود، یکی از اجزای اصلی سیستم کلاچ در خودرو است. این قطعه وظیفه دارد تا نیروی موتور را به گیربکس منتقل کند و منطقا این نیرو از گیربکس به چرخها منتقل خواهد شد.
یک دیسک فلزی با لایهای از مواد اصطکاکی که بین فلایویل (Flywheel) و صفحه فشار (Pressure Plate) قرار میگیرد.
هنگامی که پدال کلاچ فشرده میشود، فشار صفحه فشار از روی صفحه دیسک برداشته میشود، و نیروی انتقالی از موتور به گیربکس قطع میشود.
بیشتر بخوانید: امداد خودرو شبانه روزی تبریز
صفحه دیسک از دو بخش اصلی تشکیل شده است.
- دیسک: یک صفحه فلزی دایرهای شکل که به فلایویل موتور متصل میشود.
- صفحه کلاچ: یک صفحه لنتدار که به صفحه فشار کلاچ متصل میشود.
وقتی پدال کلاچ را فشار میدهید، صفحه فشار کلاچ از صفحه دیسک جدا و گیربکس آزاد میشود در این شرایط دیگر نیروی موتور به گیربکس منتقل نمیشود. برای تعویض دنده این ساز و کار ضروری است و بدون این ساز و کار تعویض دندههای ساخت است و یا امکانپذیر نیست.
پس از رها کردن پدال کلاچ، صفحه فشار دوباره به صفحه دیسک متصل میشود و نیروی موتور از طریق دیسک و صفحه کلاچ به گیربکس و سپس به چرخها منتقل میشود.
جهت تعمیر خودرو در محل با مکانیک شبانه روزی تبریز تماس بگیرید.
انواع گیربکس
گیربکس دستی
در گیربکس دستی، سیستم کلاچ از صفحه دیسک، صفحه فشار و بلبرینگ کلاچ تشکیل شده است. عملکرد این سیستم به شرح زیر است:
صفحه دیسک (Clutch Disc):
یک دیسک فلزی با لایهای از مواد اصطکاکی که بین فلایویل (Flywheel) و صفحه فشار (Pressure Plate) قرار میگیرد.
هنگامی که پدال کلاچ فشرده میشود، فشار صفحه فشار از روی صفحه دیسک برداشته میشود، و نیروی انتقالی از موتور به گیربکس قطع میشود.
صفحه فشار (Pressure Plate):
صفحهای است که با استفاده از فنرها به صفحه دیسک فشار میآورد تا تماس بین صفحه دیسک و فلایویل برقرار بماند.
با فشردن پدال کلاچ، صفحه فشار عقب کشیده میشود و تماس با صفحه دیسک را قطع میکند.
بلبرینگ کلاچ (Clutch Release Bearing):
قطعهای است که نیروی فشاری از پدال کلاچ را به صفحه فشار منتقل میکند.
بیشتر بخوانید: تعمیر و نگهداری گیربکس خودرو
گیربکس اتوماتیک
در گیربکسهای اتوماتیک، سیستم کلاچها پیچیدهتر و شامل کلاچهای چند دیسکی است که در داخل گیربکس قرار دارند. این سیستمها به صورت هیدرولیکی یا الکترونیکی کنترل میشوند. عملکرد این سیستم به شرح زیر است:
کلاچ چند دیسکی (Multi-Plate Clutch):
شامل چندین دیسک فلزی و مواد اصطکاکی است که بین شیارهای یک محور و محفظه قرار گرفتهاند.
با اعمال فشار هیدرولیکی، این دیسکها به هم فشرده میشوند و انتقال نیرو بین محورها صورت میگیرد.
کنترل هیدرولیکی:
مایع هیدرولیک به محفظههای مختلف هدایت میشود تا فشار مورد نیاز برای فشردن دیسکها را ایجاد کند.
این عمل به وسیله یک واحد کنترل الکترونیکی (ECU) و سنسورها انجام میشود.
تبدیل گشتاور (Torque Converter):
در بسیاری از گیربکسهای اتوماتیک، به جای کلاچ دیسکی از مبدل گشتاور استفاده میشود که امکان انتقال نیرو را بدون قطع کامل ارتباط بین موتور و گیربکس فراهم میکند.
عوامل موثر بر عمر صفحه دیسک
- نحوه رانندگی: رانندگی پرشتاب، ترمز ناگهانی و نیم کلاچ گرفتن، عمر صفحه دیسک را به شدت کاهش میدهد.
- کیفیت صفحه دیسک: استفاده از صفحه دیسکهای تقلبی و بیکیفیت میتواند عمر آنها را به طور قابل توجهی کم کند.
- شرایط آب و هوایی: رانندگی در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب میتواند عمر صفحه دیسک را کاهش دهد.
علائم خرابی صفحه دیسک
خرابی یا ساییده شدن صفحه دیسک علایم زیادی دارد که ممکن است باهم یا به تنهایی اتفاق افتد.
- افت شتاب ماشین: وقتی صفحه دیسک ساییده میشود شتاب ماشین و قدرت ماشین به طور محسوس کم میشود و با گاز دادن بیشتر دور موتور بیشتر میشود اما در سرعت و شتاب ماشین تاثیری ندارد.
- لرزش پدال کلاچ: لرزش پدال کلاچ هنگام تعویض دنده، یکی از علائم رایج خرابی صفحه دیسک است.
- شنیدن صداهای غیرعادی: شنیدن صداهای جیرجیر یا تق تق هنگام تعویض دنده یا رها کردن پدال کلاچ، میتواند نشان دهنده خرابی صفحه دیسک باشد.
- بوی سوختگی: بوی سوختگی در هنگام رانندگی، میتواند نشانهی اصطکاک بیش از حد صفحه دیسک و در حال سوختن بودن آن باشد.
- سخت شدن دندهها: اگر دندهها به سختی جا میروند، ممکن است صفحه دیسک شما خراب شده باشد.
در صورت مشاهده هریک از علایم مذکور به مکانیکی مراجعه و در مورد ایراد به وجود آمده صحبت کنید. در صورت نیاز میتوانید صفحه را تعویض و یا تعمیر کنید. موقع تعویض یا تعمیر صفحه دقت کنید که جنس اورجینال و زمانت دار بخرید تا بعدا با مشکل مواجه نشود.
توصیههایی برای افزایش عمر صفحه دیسک
- رانندگی ملایم: از رانندگی پرشتاب، ترمز ناگهانی و نیم کلاچ گرفتن خودداری کنید.
- استفاده از صفحه دیسکهای باکیفیت: از صفحه دیسکهای معتبر و باکیفیت استفاده کنید.
- پرهیز از نیم کلاچ: با توجه به اینکه در حالت نیم کلاچ صفحه کاملا به دیسک نمیچسبد، صفحه روی دیکس سر میخورد لذا حرکت در حالت نیم کلاچ بیشترین آسیب را به صفحه دیسک میزند و دیسک ساییده میشود.
[…] بیشتر بخوانید: صفحه دیسک چیست؟ […]