ریپ زدن ماشین( دلایل ریپ زدن خودرو در شرایط مختلف)

یکی از شایع‌ترین مشکلات در خودروها، ریپ زدن آن‌ها است. این مشکل دلایل مختلفی دارد و به‌طور کلی رانندگی را آزاردهنده و ناخوشایند می‌کند. ضمن اینکه ریپ زدن موتور، حالت‌های متفاوتی دارد و با شدت و وخامت زیاد و کم بروز می‌کند. احتمالاً برای شما هم پیش آمده که بعد از روشن کردن خودرو یا در حین رانندگی ماشین‌تان طی ۲ تا ۳ ثانیه تکان شدید بخورد و یا در اصطلاح ریپ بزند.

ریپ زدن موتور، گرچه دلایل مختلفی دارد، اما همه این عوامل مشخص و شناخته شده هستند و می‌توان با چک کردن آن‌ها عامل اصلی را شناسایی و نسبت به برطرف نمودن مشکل اقدام نمود. در ادامه به بررسی این عوامل و مشکلاتی که ممکن است درکنار ریپ زدن برای خودرو ایجاد کنند می‌پردازیم تا برطرف نمودن منشاء ریپ زدن و نقص فنی موجود راحت‌تر باشد.

ریپ زدن ماشین یعنی چه

ریپ زدن یا به‌اصطلاح سکته زدن موتور، به افت دور موتور به صورت ناگهانی و بی‌دلیل گفته می‌شود. به‌طور کلی، به افت بازده موتور کاهش شتاب و گاز نخوردن خودرو ریپ زدن می‌گویند.

ریپ زدن حالتی مانند مانند سکسکهٔ انسان در حرکت خودرو ایجاد می‌کند. این حالت ممکن است هنگام سرد بودن خودرو و شروع حرکت یا زمانی که دور موتور پایین است رخ دهد یا هنگامی که خودرو درجا کار می‌کند. گاهی نیز هنگام شتاب‌گیری و سرعت‌گیری دسده می‌شود. حتی ممکن است حین حرکت عادی شاهد ریپ زدن خودرو باشیم.

هریک از این حالات نشان از خرابی یکی از قطعات مرتبط با تامین ملزومات احتراق در موتور و شرایط یک احتراق ایده‌آل است. در واقع، هرزمانی که احتراق در سیلندرها به خوبی صورت نگیرد، موتور دچار افت راندمان و ضعف عملکرد می‌شود. همین موضوع باعث می‌شود که قدرت موتور دچار افت و خیز شده و خودرو به‌اصطلاح ریپ بزند.

چرا ماشین ریپ می‌زند؟

پیش از بررسی دلایل ریپ زدن خودرو ابتدا باید یکی از مهم‌ترین دلایل و رایج‌ترین عوامل این مشکل را مطرح کرد و آن، کیفیت پایین سوخت یا کاهش سطح آن در مخزنش است.

در واقع، اگر بنزین بی‌کیفیت باشد یا سطح آن در باک بیش از حد پایین آمده باشد، موتور ریپ می‌زند. بنابراین پیش از هرکاری، هنگام ریپ زدن موتور بهتر است یک بار سوخت‌گیری تکرار شود و اگر مشکل رفع نشد به بررسی بیشتر پرداخت.

عوامل دیگری که باعث ریپ زدن خودرو می‌شوند عبارتند از:

• نقص در سیستم سوخت‌رسانی
• نقص در سیستم اگزوز
• نقص در سیستم جرقه‌زنی

همانطور که ملاحظه می‌کنید سه سیستمی که سه عامل اصلی احتراق در موتور را تامین می‌کنند، با ریپ زدن موتور ارتباط مستقیم دارند. به این ترتیب که با سوخت رسانی ضعیف، جرقه‌زنی ناقص یا ضعف در مکش هوا، احتراق به خوبی اتفاق نمی‌افتد و موتور در تامین نیروی لازم با مشکل مواجه خواهد شد.

رایج‌ترین دلایل ریپ زدن خودرو چیست؟

اگر خودرو در هر حالتی ریپ می‌زند، ممکن است یکی از دلایلی که در ادامه ذکر خواهد شد عامل آن باشد. در حقیقت، اگر ناگهان و حین حرکت، موتور دچار لرزش و افت فشار شد، باید این موارد را مورد بررسی قرار دهید:

۱- شمع‌های معیوب یا کثیف

شمع‌ها وظیفه اصلی جرقه‌زنی برای صورت گرفتن احتراق درون سیلندر را بر عهده دارند. درصورت جرقه‌زنی نامناسب احتراق ناقص خواهد بود. در این مواقع، ممکن است شمع‌ها عمر مفید خود را طی کرده باشند و زمان تعویض آن‌ها فرا رسیده باشد.

گاهی نیز شمع‌ها کثیف هستند و ممکن است در جرقه‌زنی ضعیف عمل کنند. بهتر است در این مواقع شمع‌ها مورد بررسی قرار بگیرند.

بیشتر بخوانید: علت خروج بخار از درب روغن موتور چیست؟

۲- انژکتورهای کثیف

انژکتورها از اجزای سیستم سوخت‌رسانی هستند. در صورتی که در سوخت‌رسانی ضعفی اتفاق افتد، احتراق به خوبی صورت نگرفته و موتور با فت قدرت مواجه خواهد شد.

معمولاً ضعف عملکرد انژکتورها از آلوده شدن سوزن آن‌ها نشات می‌گیرد. گرفتگی نازل انژکتور معمولاً به دلیل گذر زمان و استفاده از سوخت بی‌کیفیت یا عدم تعویض به‌موقع فیلتر بنزین اتفاق می‌افتد. یادتان باشد که کثیف بودن انژکتور معمولاً با افت شتاب نیز همراه است.

۳- خرابی سنسور اکسیژن

سنسور اکسیژن خود گزارش دهنده شرایط احتراق درون سیلندرها به ECU است. به این ترتیب که با بررسی گازهای خروجی از موتور پس از احتراق، گزارش شرایط موتور و عوامل مربوط به احتراق را به کامپیوتر ارسال می‌کند.

ECU با کمک این اطلاعات، میزان سوخت و هوایی که باید برای تامین مخلوط احتراق به درون سیلندر ریخته شود را تنظیم می‌کند. بنابراین، نقص سنسور اکسیژن باعث نقص در عملکرد ECU و موتور می‌شود و احتراق را از شرایط ایده‌آل دور می‌کند.

۴- خرابی مبدل کاتالیزوری

مبدل کاتالیوزری از اجزای سیستم اگزوز است که در کاهش سطح آلایندگی موتور نیز موثر است. این قطعه که نوعی فیلتر است و در مسیر گازهای خروجی موتور قرار می‌گیرد، میزان گازهای آلوده را کاهش می‌دهد و گازهای خروجی از اتومبیل را تبدیل به گازهای غیر سمی و بی‌خطر می‌کنند. معمولاً هنگام خرابی مبدل کاتالیزوری بوی تخم‌مرغ گندیده به مشام می‌رسد.

کاتالیست‌ها، چون نیاز به دمای ۸۰۰ درجه سانتی‌گراد دارند، در همان قسمت اولیه و بعد از منیفولد تعبیه می‌شوند. خرابی مبدل کاتالیزوری اخلال در روند سوخت هیدروکربن‌ها و در نتیجه آزاد شدن کامل گوگرد تولید شده توسط موتور است. با ادامه این معضل، مبدل کاتالیزور کاملاً مسدود شده و مانع از روشن شدن ماشین می‌شود. 

۵- در منیفولد اگزوز (چند راهه)

منیفولد اگزوز محل تجمع گازهای خروجی موتور است. این بخش وظیفه دارد تا دود و گاز تولید شده در سیلندرها را، به سمت لوله اگزوز راهنمایی کند. نشتی یا تَرَک در این بخش، ضمن ریپ زدن موتور، منجر به افزایش صدای آن خواهد شد. در شرایط حاد ممکن است شاهد ورود دود و گاز به داخل کابین باشیم. در واقع، این معضل و نقص در مبدل کاتالیزوری، باعث می‌شوند که دود به سختی از موتور خارج شود و به‌اصطلاح موتور خفه شود.

باید اضافه کرد که تمامی موارد ذکر شده با روشن شدن چراغ چک خودرو همراه خواهند بود. بنابراین اگر همزمان با روشن شدن این چراغ هشدار، شاهد افت راندمان موتور و ریپ زدن آن در حالات مختلف بودید به موارد بالا دقت کنید.

۶- جریان هوای کثیف

اگر نمی‌دانید سنسور جریان هوا چیست باید بگوییم که این سنسور وظیفه اندازه‌گیری میزان هوایی که به سیستم انژکتوری سوخت وارد می‌شود را برعهده دارد. پس اندازه‌گیری این اطلاعات به کامپیوتر خودرو منتقل می‌شوند و کامپیوتر تشخیص می‌دهد که باید چه مقدار سوخت وارد محفظه احتراق شود.

اگر سنسور جریان هوا کثیف باشد، اطلاعات اشتباه به کامپیوتر خودرو ارسال می‌شود و در نتیجه، نسبت مخلوط هوا به سوخت به درستی تنظیم نمی‌شود. در چنین شرایطی این امکان وجود دارد که مخلوط هوا و سوخت بیش از حد رقیق یا غلیظ باشد.

بیشتر بخوانید: تسمه تایم چیست؟

۷- وجود نشتی در سیستم خلاء

به طور کلی هر خودرو یک مجموعه از شیلنگ‌های خلاء دارد که به مرور زمان ممکن است فرسوده و دچار نشتی شوند. وجود نشتی در سیستم خلاء خودرو می‌تواند به بد کار کردن یا ریپ زدن خودرو منجر شود. دلیل این موضوع هم این است که مخلوط هوا و سوخت ممکن است بیش از اندازه رقیق و غلیظ باشند.

موارد گفته شده در بالا رایج‌ترین دلایل ریپ زدن ماشین هستند. اگر در هنگام شتاب‌گیری با بالا بردن سرعت خودرویتان ریپ زد، این امکان وجود دارد یک یا چند مورد بالا در این اتفاق دخیل بوده باشند.

ریپ زدن ماشین هنگام روشن کردن

در مواردی ممکن است تنها شاهد ریپ زدن موتور هنگام روشن کردن خودرو و پایین بودن دور موتور باشیم. این مشکل می‌تواند از عوامل متفاوتی نسبت به آنچه پیشتر ذکر کرد نشات بگیرد.

رایج‌ترین دلایل ریپ زدن ماشین، هنگام روشن کردن خودرو ممکن است یکی از موارد زیر باشد:

۱- کوئل‌ها معیوب

این قطعه وظیفه تامین برق مورد نیاز شمع‌ها برای جرقه‌زنی آن‌ها را برعهده دارد. اگر کوئل‌ها در انتقال برق ابتدای کار مشکل داشته باشند، خودرو هنگام استارت خوردن ریپ می‌زند.

۲- برق دزدی

اگر به هر دلیلی خودرو برق دزدی داشته باشد، سیستم برق‌رسانی خودرو با ضعف مواجه شده و هنگام استارت زدن شاهد ریپ زدن آن خواهیم بود.

۳- کثیف یا کهنه بودن فیلتر سوخت

این مشکل باعث می‌شود تا سوزن انژکتورها دچار آلودگی و گرفتگی شود و در سوخت‌رسانی مشکل جدی ایجاد شود. ضمن اینکه کثیف بودن فیلتر سوخت باعث ناخالصی در سوخت شده و پمپ بنزین و به‌دنبال آن احتراق را در مراحل اولیه با مشکل مواجه می‌کند.

۴- سنسورهای مرتبط با عملکرد موتور

خراب بودن سنسورهای چون سنسور دمای موتور، سنسور فشار هوای ورودی یا سنسور اکسیژن نیز می‌تواند عامل دیگری برای ریپ زدن ماشین هنگام شروع حرکت شود.

این سنسورها در صورت وجود نقص، گزارش دقیقی به ECU ارسال نمی‌کنند و در نتیجه موتور دچار نقص می‌شود.

۵- آب‌بندی سوپاپ‌ها

این معضل بیشتر در آب و هوای مرطوب و بارانی خودنمایی می‌کند. در صورتی که آب‌بندی سوپاپ ها و محفظه احتراق دچار نقص و مشکل شده باشد، نسبت تراکم سوخت و هوا دقیق نخواهد بود و ریپ زدن موتور را همراه خواهد داشت.

۶- آسیب دیدگی تسمه تایم

گاهی نیز ممکن است ریپ زدن موتور در ابتدای حرکت به دلیل مشکلی در تسمه‌تایم باشد. البته این مشکل معمولاً روشن نشدن کامل موتور را همراه دارد، اما درمواقعی نادر باعث ریپ زدن و لرزش موتور می‌شود.

دلایل ریپ زدن خودرو در حالت درجا

گاهی ممکن است موتور وقتی خودرو درحالت سکون روشن است، دچار لرزش و خفگی شود. این حالت می‌تواند خاموش شدن موتور را همراه داشته باشد. برخی از عوامل این اتفاق عبارتند از:

• خرابی شمع‌ها و پلاتین آن‌ها
• خرابی پمپ سوخت

در واقع، معمولاً نقص در دو سیستم جرقه‌زنی و سوخت‌رسانی منجر به ریپ زدن موتور در حالت درجا می‌شود.

برخی دلایل نادر ریپ زدن ماشین

برخی دلایل دیگری که ممکن است در حالت‌های مختلف منجر به لرزش موتور، خفه شدن و سکته زدن و به طور کلی کاهش راندمانش شوند عبارتند از:

• خرابی سه‌شاخ پلوس که به صورت ضربات متعدد به موتور بروز می‌کند
• نشتی لوله‌های انتقال هوا و نقص در سیستم مکش هوا
• تنظیم نبودن پدال گاز و متناسب نبودن عملکرد آن با دریچه گاز موتور
• سوختن واشر سرسیلندر یا ترک خوردن آن که این مشکل با خروج آب از اگزوز نیز همراه است
• نقص در سیستم خنک‌کننده که با جوش آوردن موتور همراه می‌شود
• اگر به هر دلیلی آب در سوخت خودرو وارد شود خودرو مدام دچار سکته و لرزش شده و ریپ می‌زند.

ریپ زدن ماشین هنگام گاز دادن

اگر ماشین شما هنگام گاز دادن ریپ میزند (لرزش، کشش نداشتن یا قطعی موقت قدرت)، احتمالاً یکی از این مشکلات وجود دارد:

۱- مشکلات سوخت رسانی

• فیلتر سوخت کثیف: اگر فیلتر سوخت مسدود شده باشد، سوخت کافی به موتور نمیرسد. تعویض فیلتر سوخت معمولاً مشکل را حل میکند.
• پمپ بنزین ضعیف: اگر پمپ بنزین خراب باشد، فشار سوخت کم میشود و موتور در دور بالا ریپ میزند. تست فشار سوخت لازم است.
• انژکتورهای کثیف یا خراب: انژکتورهای مسدود شده یا معیوب، سوخت را بهدرستی اسپری نمیکنند. تمیز کردن یا تعویض انژکتورها ممکن است نیاز باشد.

۲- مشکلات سیستم احتراق

• شمعهای فرسوده یا معیوب: شمعهای خراب جرقه ضعیفی تولید میکنند و باعث ریپ زدن میشوند. شمعها را بررسی و در صورت نیاز تعویض کنید.
• وایرهای شمع خراب: اگر وایرها ترک خورده یا اتصالشان ضعیف باشد، جرقه بهدرستی منتقل نمیشود. تست مقاومت وایرها ضروری است.
• کویل معیوب: کویل خراب نمیتواند ولتاژ کافی برای جرقه تولید کند، مخصوصاً در دور موتور بالا.

۳- مشکلات سنسورها

• سنسور اکسیژن (O2) یا MAF خراب: اگر این سنسورها دادههای غلط به ECU بفرستند، مخلوط سوخت و هوا نامناسب میشود و موتور ریپ میزند.
• سنسور موقعیت میللنگ (Crankshaft): خرابی این سنسور باعث اختلال در زمانبندی جرقه و سوخترسانی میشود.

۴- مشکلات مکانیکی

• کمپرس موتور پایین: اگر رینگ یا سوپاپها خراب باشند، تراکم سیلندر کم میشود و موتور در بار بالا ریپ میزند. تست کمپرس انجام دهید.
• وکیوم نشتی: نشتی در لولههای وکیوم (مثل منیفولد هوا) میتواند باعث اختلال در نسبت سوخت و هوا شود.

اقدامات اولیه:

۱. ابتدا شمعها و فیلتر سوخت را بررسی کنید.
۲. اگر مشکل ادامه داشت، سنسورها (مخصوصاً MAF و O2) و سیستم وکیوم را چک کنید.
۳. در صورت عدم رفع مشکل، به مکانیک مراجعه کنید تا دیاگ زده شود و ایراد دقیق مشخص شود.

با این بررسیها، میتوانید منبع ریپ زدن ماشین را شناسایی و آن را برطرف کنید.

ریپ زدن ماشین در دور موتور پایین

ریپ زدن ماشین در دور پایین – راهنمای تعمیر براساس تجربه مکانیک‌های ایرانی

اگر ماشین شما در دور آرام (رینگ ۸۰۰ تا ۱۵۰۰) ریپ میزند یا لرزش دارد، معمولاً یکی از این مشکلات رایج در خودروهای ایرانی (مثل پراید، پژو، سمند) دلیل آن است:

۱- شمع و وایر معیوب (اولین چک)

• شمع‌ها: اکثر مکانیک‌های ایرانی می‌گویند شمع‌های نامرغوب (چینی) یا فرسوده مهمترین دلیل ریپ در دور پایین هستند. شمع‌ها را دربیاورید: اگر سوخته، روغن‌آلود یا فاصله الکترود آن به هم چسبیده است، حتماً عوض کنید (ترجیحاً از شمع‌های اصل NGK یا Bosch استفاده کنید).
• وایرها: وایرهای شمع را در تاریکی روشن کنید. اگر جرقه آبی روی آن دیدید، نشتی دارد و باید تعویض شود.

۲- دریچه گاز و سنسور دور آرام (مخصوص پژو و سمند)

• سنسور TPS یا دریچه گاز کثیف: با اسپری تمیزکننده دریچه گاز (WD-40 یا کربکلیнер)، داخل دریچه و سنسور TPS را تمیز کنید. اگر سنسور تنظیم نباشد، موتور در دور پایین ریپ میزند.
• سنسور دور آرام (Idle Speed Sensor): در خودروهای انژکتوری، این سنسور اگر خراب باشد، دور آرام ناپایدار میشود. با ضربه آرام به آن، ممکن است موتور واکنش نشان دهد (اگر مشکل برطرف شد، سنسور معیوب است).

۳- انژکتورهای کثیف (مخصوصاً در بنزین ایران!)

• بنزین ایرانی اغلب باعث کثیف شدن انژکتورها میشود. یک تمیزکننده انژکتور (مثل STP) با باک بنزین مخلوط کنید. اگر بهبودی نداشت، انژکتورها را اولتراسونیک کنید (در تعمیرگاه‌های انژکتورشویی).

۴- نشتی وکیوم (خودروهای قدیمی)

• لوله‌های وکیوم (پشت دریچه گاز و منیفولد) را چک کنید. اگر ترک خورده یا شل باشد، موتور ریپ میزند. با نشتی‌گیر (اسپری آب و صابون) روی لوله‌ها، حباب تشکیل شده نشانه نشتی است.

۵- فیلتر هوای مسدود شده

• فیلتر هوای کثیف جلوی تنفس موتور را می‌گیرد. فیلتر را دربیاورید و اگر سیاه و گرفته بود، تعویض کنید (در تهران و شهرهای آلوده، زودتر کثیف میشود).

اقدام فوری برای تشخیص:

1. درجا گاز بدهید: اگر ریپ فقط در حالت درجا است، احتمالاً سنسور دور آرام یا دریچه گاز مشکل دارد.
2. دور بالا بزنید: اگر در دور بالا ریپ میزند، پمپ بنزین یا فیلتر سوخت را چک کنید.
3. چراغ چک روشن؟ اگر چراغ چک دارید، اول دیاگ بزنید (در ایران، اغلب سنسور اکسیژن یا TPS خراب است).

با این روش‌ها، ۸۰ درصد مشکلات ریپ در دور پایین حل میشود. اگر مشکل ادامه داشت، کمپرس موتور را تست کنید (ممکن است سوپاپ یا رینگ پیستون خراب باشد).

جمع‌بندی

همانطور که در ابتدای متن اشاره کردیم، در این مطلب تلاش کردیم تا رایج‌ترین علت‌های ریپ زدن خودرو را به شما معرفی کنیم تا شما در هنگام مواجهه با هر یک از این علائم به سرعت بتوانید مشکل را تشخیص داده و نسبت به رفع آن اقدام کنید.

در نهایت امیدواریم که این مطلب برایتان مفید بوده باشد. آیا تا به حال با مشکل ریپ زدن ماشین روبه‌رو شده‌اید؟ آیا علت دیگری را می‌شناسید که منجر به ریپ زدن خودرو شود و در فهرست ما وجود ندارد؟ نظرات و تجربیات خودتان را از طریق بخش دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.

منبع: اتاق خبر دیوار